วัดรัตนคูหา (ถ้ำผากล้วย) ก่อตั้งประมาณปี พ.ศ. 2429 โดยหลวงปู่เสมอ นิมุมโล พร และหลวงพ่อคำภา โชติโก ทั้ง 2 องค์ได้จำพรรษาอยู่ ณ ถ้ำอินเนรมิตได้มาพบสถานที่สวยแก่การเจริญภาวนา เพื่อเป็นป่าสงวนแห่งชาติ ป่าแม่เมาะ จึงได้มีการขออนุญาต หลวงปู่พวง ฆรมุตุโต เจ้าอาวาสวัดถ้ำอินเนรมิต มาตั้งสำนักสงฆ์ในที่แห่งใหม่ที่มีชื่อว่า “ที่พักสงฆ์รัตนคูหาถ้าผากล้วย” ก่อสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2552 โดยพระอาจารย์สุพจน์ สุวโต เจ้าอาวาสในปัจจุบัน (หลวงพ่อโก๊ะ) ร่วมกับคณะศรัทธาชุมชนเมาะหลวงได้ร่วมกันขออนุญาตสร้างวัด และได้ก่อสร้างเสนาสนะ กุฎิสงฆ์ กุฏิพระเถระ กุฏิปฏิบัติธรรม ศาลาโรงครัว โรงฉันน้ำปานะ ลานปฏิบัติธรรม ฯลฯ ทั้งนี้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้อนุญาตให้ใช้พื้นที่ 14 ไร่ 3 งาน 59.837 ตารางวา เมื่อวันที่ 1 ก.ย. 2554 และได้รับอนุญาตให้จัดตั้งเป็นวัดในพระพุทธศาสนา เมื่อวันที่ 20 มิ.ย. 2556 สังกัดคณะสงฆ์ธรรมยุต มีนามว่า “วัดรัตนคูหา” โดยผู้ที่มาปฏิบัติธรรม ณ สำนักสงฆ์นี้ จะต้องมีวัตรปฏิบัติอย่างเคร่งครัด ต้องฉันในบาตรเพียงมื้อเดียว สำรวมกาย วาจา ใจ มีปกติในการปฏิบัติธรรม และปฏิบัติธรรมเพื่อบรรลุ มรรคผล นิพพาน